Πως μπορούμε να ενισχύσουμε την υγεία μας; Να την διαφυλάξουμε; Να εξασφαλίσουμε μια υγιέστερη, μακροβιότερη εκδοχή του εαυτού μας με πνευματική διαύγεια, ζωτικότητα, ισχυρό ανοσοποιητικό, λαμπερό δέρμα, ψυχική ανθεκτικότητα και ηρεμία του νου; Εάν κοιτάξουμε τα χρόνια νοσήματα όπως αυτοάνοσα, παχυσαρκία, νευροεκφυλιστικά (πχ. Alzheimer), διαβήτη, καρκίνο, καρδιαγγειακά θα δούμε ότι τα περισσότερα προλαμβάνονται! Είναι πολύ ενθαρρυντικό ότι η επιστήμη έχει αποδείξει ότι μπορούμε, σε όποια φάση της ζωής μας και αν βρισκόμαστε, να ενισχύσουμε την υγεία μας! Μπορούμε να επιτύχουμε πρόληψη και μακροβιότητα, αν εστιάσουμε στον τρόπο ζωής μας, πως τρώμε, την άσκηση μας, τον ύπνο μας, το πως αντιδρούμε απέναντι στους στρεσσογόνους παράγοντες που βιώνουμε στη ζωή μας, τη διάθεση μας. Και είναι αποδεδειγμένο ότι θεμελιώδης πυλώνας της υγείας και ευεξίας είναι η τροφή που τρώμε, το πως τρώμε, πότε τρώμε και η διατροφή στο σύνολο της.
Η ανθεκτικότητα, δηλαδή οι αντοχές, οι ψυχολογικές άμυνες μας παίζουν σημαντικό ρόλο στο πως θα βιώσουμε και πόσο επιτυχώς θα αντιμετωπίσουμε το στρες. Και είναι μεγάλη αλήθεια ότι η σωστή διατροφή αυξάνει την ψυχοσωματική ανθεκτικότητα, την ηρεμία του μυαλού με αποτέλεσμα να ενισχύει την καλή διάθεση και κατά συνέπεια την καλύτερη διαχείριση τους στρες.
Σε όποια φάση της ζωής σας κι αν βρίσκεστε, κάντε ένα βήμα πίσω και αναλογιστείτε πόσο υπέροχα εξελιγμένο σύστημα είναι το ανθρώπινο σώμα. Όπως έλεγε ο Ιπποκράτης, πατέρας της σύγχρονης ιατρικής, στον οργανισμό μας ενυπάρχει μια ιδιαίτερη ζωτική δύναμη, η λεγόμενη «φύσις». Υπό τις κατάλληλες συνθήκες, η φυσική αυτή δύναμη δίνει στον οργανισμό την ικανότητα της αυτοϊασης, δηλαδή της επαναφοράς της δυναμικής του ισορροπίας. Πάρτε για παράδειγμα όταν κοβόμαστε, πώς ο οργανισμός μας ενεργοποιεί τη διαδικασία της επούλωσης. Ακόμη και ο εγκέφαλός μας, ο CEO του οργανισμού μας, έχει αποδειχτεί πια ότι διαθέτει νευροπλαστικότητα.
Κιρκάδιος ρυθμός: Η σημασία του στην ενίσχυση της υγείας μας
Η Μητέρα Φύση έχει σχεδιάσει επίσης έναν απίστευτα εξελιγμένο μηχανισμό στον οργανισμό μας, για να τον βοηθάει να έχει βέλτιστη υγεία. Ο οργανισμός είναι σχεδιασμένος έτσι, ώστε στον κύκλο ενός 24ώρου (12 ώρες ημέρα, 12 ώρες νύχτα) κατά τη διάρκεια της ημέρας, να συντονίζει τις απαραίτητες αναβολικές διεργασίες (π.χ. μυϊκή ανάπτυξη) και τη νοητική δράση, ενώ κατά τη διάρκεια της νύχτας ενεργοποιεί τα συστήματα επιδιόρθωσης, τα οποία είναι εξίσου σημαντικά για την αποτελεσματική λειτουργία του ανοσοποιητικού, τη νοητική υγεία και την πρόληψη νοσημάτων. Γι’ αυτό και λέμε ότι το σώμα και το μυαλό χρειάζονται ανάπαυση!
Πρόκειται για ένα είδος βιολογικού ρολογιού το οποίο μεταβάλλεται περιοδικά κατά τη διάρκεια του 24ώρου. Ονομάζεται «κιρκάδιος ρυθμός» και είναι πολύ σημαντικός για να διατηρούμαστε σωματικά και ψυχικά υγιείς. Τα δύο βασικά ερεθίσματα που δίνουν το έναυσμα (on) και καθορίζουν τον ρυθμό αυτού του βιολογικού ρολογιού είναι το φως της ημέρας και η τροφή. Το φως της ημέρας και η τροφή διεγείρουν το λεγόμενο «master clock» ή «κεντρικό ρολόι» του εγκεφάλου, τον υποθάλαμο. Άρα καταλαβαίνουμε γιατί είναι σημαντικό να δίνουμε εξαιρετική τροφή, δηλ. super βενζίνη!
Ο εγκέφαλος ο οποίος μαζί με το Νωτιαίο Μυελό (που ουσιαστικά συνδέει τον εγκέφαλο με την περιφέρεια) αποτελεί το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, ένα από τα πιο πολύπλοκα συστήματα που υπάρχουν στο σώμα. Ο εγκέφαλος αποτελεί το πιο πολύπλοκο όργανο και το βασικό ρυθμιστή της λειτουργίας του οργανισμού μας. Είναι ένα computer που καίει το 20% της ενέργειας μας μολονότι το βάρος του είναι μόνο 1.5kg. Ο εγκέφαλος και συγκεκριμένα ο υποθάλαμος, ο οποίος θα λέγαμε απλοϊκά είναι το κέντρο λήψης πληροφοριών και ανάληψης δράσης, λαμβάνει όλα τα μηνύματα από το σώμα και το εξωτερικό περιβάλλον, και ελέγχει ζωτικές λειτουργίες, όπως τους μηχανισμούς πείνας-κορεσμού, τον ύπνο και το ορμονικό σύστημα. Στον υποθάλαμο, πολύ βασικά γονίδια «κουρδίζονται» για να είμαστε σε πλήρη δράση και «ξεκουρδίζονται». Μέσω της υπόφυσης, της έκκρισης ορμονών και του κεντρικού νευρικού συστήματος, ο υποθάλαμος επικοινωνεί με το υπόλοιπο σώμα και κάνει τις χιλιάδες απαραίτητες μεταβολές που απαιτούνται, ώστε όλη μέρα και όλη νύχτα να έχουμε ένα σταθερό επίπεδο λειτουργίας, μια ισορροπία.
Εκτός από το κεντρικό αυτό ρολόι, υπάρχουν ανάλογα περιφερικά ρολόγια και σε όργανα όπως η καρδιά, το πάγκρεας και το συκώτι, αλλά και στον λιπώδη ιστό. Για να το κάνετε εικόνα, σκεφτείτε ότι ολόκληρος ο οργανισμός μας είναι σαν μια ορχήστρα με μαέστρο το κεντρικό ρολόι. Τα περιφερικά βιολογικά ρολόγια συνεργάζονται με το κεντρικό, σε μια εναρμονισμένη ισορροπία. Αυτός είναι ο κιρκάδιος ρυθμός, μια αρμονική σχέση μεταξύ κέντρου και περιφέρειας, με στόχο την αρμονία της ρυθμικής λειτουργίας (δηλ. του μεταβολισμού) κατά τη διάρκεια ενός 24ώρου και τη διατήρηση της υγείας μας.
Όταν αρχίσουμε να καταλαβαίνουμε τη λειτουργία του οργανισμού και αυτούς τους ρυθμούς, τότε όλα μπαίνουν σε μια σειρά και ξέρουμε γιατί είναι σημαντική η κανονικότητα, ποια είναι η επίδραση συγκεκριμένων τροφών, γιατί οφείλουμε να μάθουμε να τρώμε σωστά, γιατί πρέπει να αφήνουμε ένα συγκεκριμένο παράθυρο ασιτίας τη νύχτα, γιατί πρέπει να κοιμόμαστε επαρκώς και καλά, γιατί μας βοηθάει να υιοθετούμε καλές συνήθεις στον τρόπο ζωής μας, γιατί είναι σημαντική η σωστή αναπνοή, ο διαλογισμός ή η προσευχή, γιατί οφείλουμε στον εαυτό μας να βρίσκουμε χρόνο για αυτά που μας ευχαριστούν! Φυσικά και δεν μιλάμε για «τελειότητα». Άλλωστε, σύμφωνα με τον πολύ σοφό Αριστοτέλη, ”Ο ειδήμονας αποφεύγει την υπερβολή ή την έλλειψη και ψάχνει να βρει το μέσον, αυτό είναι η τελική το προτίμηση – φυσικά όχι το μέσον το σε σχέση με το πράγμα, αλλά το σε σχέση προς εμάς”
Δεν είπε κανείς ότι είναι εύκολο να μάθουμε να εξασκούμε την τέχνη του τρώω σωστά και του ευ ζην, όμως γίνεται! Στο χέρι μας είναι και αξίζει!
Με αγάπη
Χριστίνα
